Pieniążek (Odrowąż-Pieniążek) Jarosław, krypt. ąż, (ąż) (1853–1920), aktor, dziennikarz, kolekcjoner, urzędnik. Ur. w Rzeszowie, był synem Józefa i Józefy z Cieszanowskich, bratem stryjecznym Czesława (zob.). Szkołę średnią miał ukończyć w Rzeszowie, matury jednakże w tamtejszym gimnazjum nie uzyskał. Znalazł się później w Warszawie, gdzie podobno współpracował z „Kurierem Warszawskim”, w lecie 1876 występował w tamtejszym teatrzyku ogródkowym «Antokol». Jesienią t.r. został zaangażowany na scenę lwowską, z którą związał się do sierpnia 1885, jedynie w lecie 1878 grał w warszawskim teatrzyku ogródkowym «Eldorado». Był użytecznym aktorem i odtwarzał pomniejsze role charakterystyczne. Po ustąpieniu z teatru był administratorem „Gazety Narodowej”, a od r. 1893 urzędnikiem Galicyjskiego Banku Kredytowego we Lwowie, następnie (od r. 1899) – lwowskiej filii Banku Galicyjskiego dla Handlu i Przemysłu, a potem takiejże filii Wiedeńskiego Banku Związkowego. Był we Lwowie popularną postacią. P. przełożył na użytek teatru lwowskiego kilkanaście sztuk z francuskiego, niemieckiego i włoskiego. Opracował zestawienie Spis przedmiotów zawartych w 80 tomach «Przeglądu Polskiego» od 1 lipca 1866 do 1 czerwca 1886 r. (Kr. 1886). Uprawiał kolarstwo i dwie swoje dłuższe podróże rowerowe opisał w broszurach Lwów–Gdańsk. Notatki z podróży cyklisty (Lw. 1896) oraz Lwów– Kamieniec Podolski. Notatki z podróży cyklisty (Lw. 1898), współpracował także z poświęconymi temu sportowi czasopismami: warszawskim „Cyklistą” i lwowskim „Kołem”. Pisał nadto do prasy lwowskiej, m.in. do „Gazety Narodowej”, „Gazety Sportowej”, „Szczutka” i „Naszego Kraju”, ściślejszą współpracę nawiązał ze „Słowem Polskim”, gdzie poza artykułami o tematyce teatralnej i literackiej zamieszczał satyrycznie ujęte obrazki z potocznego życia podpisywane kryptonimem ąż, pod takimż krypt. drukował także felietony w krakowskim „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”. P. żywił kult dla powstania styczniowego i zgromadził duży i cenny zbiór zdjęć fotograficznych i innych wizerunków jego uczestników, zbiór ten przekazał Muzeum Miasta Lwowa. Zmarł we Lwowie 9 III 1920.
P. był żonaty (1891) z aktorką teatru lwowskiego Zofią Cichocką (Cichowską, ur. w r. 1855 w Warszawie, zm. 28 VIII 1902 we Lwowie), z którą miał nieznane nam z imienia dziecko (dzieci?).
Portret P-a pędzla J. Malczewskiego (olej., 1911–12) w Muz. Narod. w Kr. (reprod. w „Tyg. Ilustr.” 1912 nr 26 s. 543 oraz w: Jacek Malczewski. Katalog wystawy monograficznej, P. 1968); – Estreicher w. XIX; Estreicher w. XIX, Wyd. 2., V 149; Bar, Słown. pseudonimów; Słown. Teatru Pol. (P. połączony w jedną osobę z Czesławem Pieniążkiem); Żychliński, XVI 138; – Chołodecki J. Białynia, Dowódcy oddziałów w powstaniu styczniowym i współczesne pieśni rewolucyjne, Lw. 1907 s. 8; Pajączkowski F., Teatr lwowski pod dyrekcją T. Pawlikowskiego, Kr. 1961; Pepłowski S., Teatr polski we Lwowie (1780–1881), Lw. 1889 s. 374; tenże, Teatr polski we Lwowie (1881–1890), Lw. 1891; – Inwentarz rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej nr 4175–6000, Kr. 1938; Inwentarz rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Wr. 1948–9 I–II i indeks, Wr. 1962; Szematyzmy Król. Galicji, 1894 i n.; – „Słowo Pol.” 1899 nr 22 s. 4; – Nekrologi z r. 1920: „Czas” nr 60 s. 3, „Gaz. Lwow.” nr 57 s. 3, „Kur. Lwow.” nr 65 s. 4, „Nowości Ilustr.” nr 13 s. 10, (a), „Słowo Pol.” nr 116 s. 3; (st), „Wiek Nowy” nr 5639 s. 7; – B. Ossol.: Korespondencja P-a: rkp. 5477, 5798, 7683, 13919, Wykaz ról granych przez P-a w l. 1876–1885 rkp. 5476; IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna; – Informacje Jerzego Wiśniewskiego; – O żonie P-a: Słown. Teatru Pol., s. 95 (bibliogr.).
Rościsław Skręt